De tentoonstelling De Grote Illusie – 200 jaar Virtual Realities in Teylers Museum neemt je mee terug naar de negentiende eeuw, naar de roots van virtual reality, augmented reality, artificiële intelligentie en fakes. De tentoonstellingszaal verandert in een spiegelpaleis. Dompel je onder in negentiende-eeuwse en hedendaagse illusies: neem een kijkje in Teylers topstuk: het Kaiserpanorama, stap in een caleidoscopische ruimte, kijk door een VR-bril of laat je verrassen door beelden die met kunstmatige intelligentie (AI) gemaakt zijn – of toch niet? Van spiegels en projectoren naar het digitale vernuft van tegenwoordig: De Grote Illusie laat zien dat de fascinatie voor illusies van toen niet zoveel verschilt met die van nu.
(Collectie Wim van Keulen)
In de negentiende eeuw groeien optische illusies uit tot massaspektakel. Mensen vergapen zich aan de grootse en verbijsterende beeldeffecten, vaak gecreëerd met de nieuwste technieken en ontwikkelingen in de wetenschap. Via spectaculaire theateracts en spannende kermisshows raakt het publiek zwaar onder de indruk van deze nieuwe, revolutionaire vorm van entertainment. Werelden die normaal onbereikbaar zijn en dingen die niet kúnnen, maar heel echt lijken: deze virtual realities zijn fascinerend.
De Grote Illusie is de eerste tentoonstelling in Nederland op het grensvlak van wetenschap, techniek, theater en massa-entertainment. Vanuit een fascinatie voor de werking van het oog, bevindt zich in de wetenschappelijke collectie van Teylers veel materiaal dat optische illusies bevat, zoals toverlantaarns, fenakistiscoopschijven en stereofoto’s en -kijkers. Bruiklenen komen onder meer van het Rijksmuseum, Eye Filmmuseum, de Cinématèque Française en verschillende privéverzamelaars en -musea. In de publieksactiviteiten werkt Teylers Museum samen met Eye Filmmuseum, het Rathenau Instituut en Schuur in Haarlem: vanaf 14 maart kun je daar terecht voor de cinematografische VR-ervaring Nature Immersion.
De Grote Illusie is te zien van 17 februari 2024 t/m 1 september 2024 in Teylers Museum, Spaarne 16 in Haarlem.