Donderdagavond 3 oktober was er een druk bezochte bewonersbijeenkomst over ‘De snelweg langs het Spaarne’. Die benaming voor de route van het politiebureau aan de Koudenhorn tot parkeergarage De Appelaar is van een van de bewoners uit de buurt. In het buurtonderzoek De Bakenesser Schouw 2024 van de Stichting Vrienden van de Bakenes kwam deze ‘snelweg’ naar voren als een groot knelpunt en veiligheidsprobleem. De avond in de Bakenesserkerk werd georganiseerd in samenwerking met het Wijkplatform Binnenstad.
Tijdens de bijeenkomst bleek dat er in het verleden al verschillende initiatieven zijn geweest om de ongewenste ‘snelweg’ en de uitstraling van dit karakteristieke deel van de Bakenes bij de gemeente aan te kaarten. Er werden ooit wel toezeggingen gedaan, maar daar is – helaas – nooit iets mee gedaan. In juni 2000 al omarmde de gemeenteraad het ‘Spaarneplan’ van Bureau Marlies van Diest Ontwerp met aanbevelingen
De gemeente Haarlem wil meer participatie van bewoners bij belangrijke problemen in de stad. In het verleden stelde inspraak vaak niet meer voor dan een avondje inspreken over een kant-en-klaar en minutieus door het stadhuis ingevuld plan. De Vrienden van de Bakenes en het Wijkplatform Binnenstad willen daarop bijtijds inspelen door deze bijeenkomst van bewoners te houden vóór ambtenaren de eerste lijnen op papier zetten voor een (eventueel) plan voor de weg langs het Spaarne. Voor deze avond heeft het Wijkplatform ook ambtenaren en gemeenteraadsleden uitgenodigd. Maar – voor alle duidelijkheid – als toehoorder.
De werkwijze in de Bakenesserkerk is als volgt. Eerst zal Ton in ’t Veld, secretaris en webmaster van de Vrienden van de Bakenes, de knelpunten op de route langs het Spaarne aanstippen, zoals die naar boven kwamen in de digitale enquête De Bakenesser Schouw van eind 2023/begin 2024. Vervolgens krijgt een aantal bewoners de gelegenheid een korte voordracht te houden over wat zij van een of meer knelpunten vinden, en welke oplossing(en) zij zien. Om dit in goede banen te leiden, vragen wij bewoners langs de route naast het Spaarne, en geïnteresseerde buurtgenoten, via dit formulier hun visie uiterlijk 1 oktober a.s. naar het bestuur van de Stichting Vrienden van de Bakenes te sturen. U krijgt de rapportage van De Bakenesser Schouw toegestuurd door een mailtje te sturen naar de webmaster.
Conclusies uit De Bakenesser Schouw
Een regelrechte ergernis en een gevaarlijke situatie vinden veel bewoners van de Bakenes de verkeerssituatie tussen de Catharijnebrug en de inrit van parkeergarage de Appelaar in de Damstraat. Het eerste gedeelte van de weg op de Koudenhorn en het Donkere Spaarne wordt door weggebruikers ervaren als een geasfalteerde snelweg, die bij de Wildemansbrug over de Bakenessergracht plotseling versmalt tot één smalle klinkerweg met eenrichtingsverkeer naar de Appelaar en verderop naar de Gedempte Oude Gracht. Een probleem dat weggebruikers door de hoge Wildemansbrug niet of pas op het laatste moment ervaren.
Dat levert verschillende problemen op:
1. Veel te snel rijden op de ‘snelweg’. De aard van de weg verleidt veel automobilisten ook tot gebruik van de route langs het Spaarne als doorgaande weg naar andere delen van de stad. Eventuele oplossing: doorgaand verkeer verleiden tot een route via de Catharijnebrug. En een versmalde ‘zijweg’ creëren langs het Spaarne naar de Damstraat. Vrijkomende ruimte gebruiken voor bredere trottoirs, échte fietspaden en meer groen langs dit prachtige stukje Spaarne met uitzicht op molen de Adriaan op de andere Spaarne-oever.
2. Verkeer vanaf de Bakenessergracht heeft slecht zicht op het aanstormende verkeer langs het Spaarne. De hoge Wildemansbrug en de panden daarachter belemmeren namelijk het uitzicht vanaf de gracht. Belangrijk detail: voetgangers vanaf het Donkere Spaarne kunnen de gracht en het Spaarne alleen bereiken door de asfaltweg op te stappen wegens de vele obstakels op het super-smalle trottoir op de hoek. Mogelijke oplossing: zie suggestie bij 1: versmalde klinkerweg en misschien een ‘signalerend’ zebrapad vanaf de zijde van de kade naar de Bakenessergracht.
3. Het autoverkeer vanaf het Donkere Spaarne komt vervolgens plotseling terecht in de fuik bij de Appelaar. De parkeergarage is vaak vol en potentiële parkeerders moeten dan wachten op een parkeerplek. Daardoor ontstaat regelmatig een file van wachtende auto’s op het Spaarne (slechts drie voorsorteervakken). Doorgaand verkeer kan de file alleen passeren door over het rijwielpad langs het Spaarne te rijden. Een uiterst gevaarlijke situatie voor fietsers en voetgangers. Oplossing: zie 1.
Bijkomend probleem: de foeilelijke en verkeersbelemmerende serie afvalbakken bij de Gravestenenbrug, ook nog eens op een van de mooiste punten langs het Spaarne.
4. Door de brede asfaltweg en geparkeerde auto’s langs het Donkere Spaarne hebben de kademuur en de bomen langs het Spaarne het zwaar. Er zijn het afgelopen jaar enkele bomen omgewaaid en een aantal keren ontstonden er gevaarlijke potholes achter de kademuur.
Verbinding met het Spaarne
Een aspect dat niet direct uit De Bakenesser Schouw naar voren kwam, is dat de ‘snelweg’ langs het Spaarne een eind heeft gemaakt aan de verbinding van de Bakenes, en eigenlijk het hele centrum van de stad Haarlem, met de levensader: het Spaarne. Het is vrijwel onmogelijk, en zeker niet aanlokkelijk, om op de Koudenhorn, het Donkere Spaarne en het Spaarne langs het water te lopen. Onderstaande oude kaart uit het Noord-Hollands Archief van circa 1600 laat duidelijk zien dat Haarlem in die tijd wel heel sterk verbonden was met het Spaarne en de bedrijvigheid op en langs het water.
1. Catharijnebrug, ter hoogte van het huidige politiebureau, met de twee imposante watertorens, waarmee het scheepvaartverkeer op het Spaarne kon worden gereguleerd. 2. Koudenhorn. 3. Hoek Koudenhorn/Donkere Spaarne met de niet meer bestaande Sint Nicolaasbrug. 4. Donkere Spaarne, ter hoogte van de huidige Bakenesserstraat, vroeger de Klerksteeg geheten. 5. Begin van het Spaarne bij de Bakenessergracht en de Gravestenenbrug. 6. ’t Hooft, het begin van de Damstraat bij de houten kraan, ter hoogte van de ingang van de huidige parkeergarage De Appelaar.