Het begon allemaal in 1856 met de Sociëteit Vereeniging, een op Engelse leest geschroeide club voor heren uit de middenklasse. Dit jaar bestaat het Haarlemse Concertgebouw, de Philharmonie, en sinds kort de phil. dus 150 jaar. En dat wordt over enkele maanden groots gevierd met een grandioze feestweek van 8-17 september. Op de voorlopige line-up staan grote en bijzondere namen als het Nederlands Blazers Ensemble, Arthur en Lucas Jussen, Jan Douwe Kroeske, MAAN en het Nederlands Philharmonisch Orkest. Kaarten kunnen nu al worden gereserveerd via deze link.
(Beeldcollectie van de gemeente Haarlem)
In 1856 werd de Sociëteit Vereeniging opgericht, een op Engelse leest geschoeide club voor heren uit de middenklasse. De Sociëteit aan de Lange Begijnestraat bood onderdak aan talloze activiteiten van muziekbeoefening tot schietbaan. Als gevolg van het grote succes besloot men een zaal te bouwen. Architect Adriaan van der Steur ontwierp de grote concertzaal, die vanaf het begin in 1873 een enorme aanwinst was. Tientallen muziekuitvoeringen en evenementen vonden er plaats. En toen kwam er een buitenkans voorbij: de gemeente Haarlem kon het Cavaillé Collorgel uit Amsterdam kopen, mits B&W een geschikte zaal tot hun beschikking hadden. Uiteindelijk besloot de gemeente in de jaren ‘20 het gebouw te kopen en de gemeentelijke concertzaal was geboren.
(Beeldcollectie van de gemeente Haarlem)
Met de komst van het beroemde orgel kwamen ook andere beroemdheden. Onder anderen Maurice Ravel, Igor Stravinsky en Arthur Rubinstein hebben op het podium gestaan. Naast hun optredens werden van bloemententoonstelling tot SDAP-congres en van circusacts tot schermwedstrijden georganiseerd. In de Tweede Wereldoorlog waren er ook bijeenkomsten van Duitse bezetters en de NSB. En hoewel we naambordjes van componisten nu met het Koninklijk Concertgebouw in Amsterdam associëren, hingen deze namen vroeger ook in Haarlem aan de wand. De Concertzaal kende vanaf de 20e eeuw ook een huisorkest. Dat was ooit begonnen als muziekkorps, maar groeide uit tot het symfonische Noordhollands Philharmonisch Orkest en na verschillende fusies tegenwoordig het Balletorkest. De musici repeteerden vroeger hier in Haarlem.
(Beeldcollectie van de gemeente Haarlem)
In de tweede helft van de 20e eeuw veranderde er veel; de ontzuiling was gaande en het Haarlemse verenigingsleven maakte plaats voor een culturele programmering door een directeur. Met elke directeur lag de nadruk weer op iets anders: van ‘kunstpaus’ tot ‘bedrijfsleider’. Deze decennia hebben de basis gelegd voor hoe theaters en concertzalen tegenwoordig opereren: met eigen programmering én een zakelijke insteek.
Het gebouw was rond de eeuwwisseling toe aan vernieuwing en Frits van Dongen kreeg de taak van een grondige verbouwing toegewezen. In 2005 werd de Philharmonie opgeleverd, waarin oud en nieuw bij elkaar werden gebracht. Vandaag de dag is de Philharmonie het kloppend hart van muzikaal Haarlem, nog steeds bekend om klassieke muziek, maar ook door concerten in alle genres, feesten en partijen en congressen. Een eigentijdse ontmoetingsplek en multifunctionele zaal, precies zoals het was bedacht in de 19e eeuw. Met 150 jaar concertzaal gloort een nieuwe toekomst voor de phil.
