Brielle heeft zijn 1 april-feest, Leiden viert elk jaar zijn Leidens Ontzet op 3 oktober, en Alkmaar doet hetzelfde op 8 oktober. Maar Haarlem komt er bekaaid af, want… het Beleg van Haarlem liep vandaag precies 450 jaar geleden af met executies en moorden op honderden stadsgenoten omdat de Spanjaarden onze stad na zeven maanden belegeren en duizenden andere dodelijke slachtoffers wél wisten te veroveren. Dat gemis aan erkenning gaat veranderen: in juni 2025 krijgt Haarlem ook zijn jaarlijks terugkerende historische stadsfestival ‘Fier Haarlem’ dat vier dagen moet gaan duren.
In Haarlem vloeiden de krachten van de Spaanse tirannie in het zeven maanden durende Beleg weg. Na deze mentale, fysieke en financiële uitputtingsslag kon het Spanje van Alva vervolgens in Alkmaar en Leiden succesvol worden verslagen door de troepen van Willem van Oranje. En daar mogen de inwoners van Haarlem best trots op zijn.
Het nieuwe stadsfeest werd woensdagavond 12 juli met trompetgeschal aangekondigd in de Gravenzaal van het stadhuis op de Grote Markt. Dat gebeurde tijdens de presentatie van het boek Dagboek van een Ooggetuige aan burgemeester Jos Wienen. Tijdens de belegering van Haarlem slaagden de Haarlemmers erin het onoverwinnelijk geachte leger van koning Filips II maandenlang te weerstaan. Uiteindelijk moest de stad zich overgeven omdat de hongerdood voor de hele bevolking dreigde. Binnen de stadsmuren beschreef Willem Janszoon Verwer uit de eerste hand de dramatische gebeurtenissen en hun nasleep in zijn Memoriaelbouck. Barbara Kooij verzorgde de hertaling van dit dagboek in modern Nederlands en laat ons deze gruwelijke episode uit de Haarlemse geschiedenis in de woorden van een ooggetuige herbeleven.
Tijdens de voordrachten van Jos Wienen en Dr. Anton van der Lem, kenner van de opstand in de Nederlanden, viel regelmatig de naam van Oekraïne. Spanje was tijdens de Tachtigjarige Oorlog een grote wereldmacht. En Holland een klein ‘land’ dat zich gedreven en vol overtuiging verzette tegen de tirannie van een despotisch regime met grote vloten en een enorm sterk leger, waarin duizenden goed getrainde Spaanse en huurlingen uit heel Europa hun tanden stuk beten op de wallen van Haarlem, en met name de verdedigingswerken bij de Jans- en Kruispoort. Pas toen de Spanjaarden, dankzij de vloot van voornamelijk Amsterdamse schepen, de hegemonie op het Haarlemmermeer veroverden, en de bevoorrading van munitie, prinselijke troepenversterkingen en voedsel stokte, moest de stad zich uiteindelijk – door honger gedreven – overgeven aan de vijand. Maar het bleek een pyrrusoverwinning.
Fier Haarlem wordt volgens de voorlopige plannen een verhaal dat gaat over mensen die samen strijden om in vrijheid te kunnen leven in hun stad. Het festival zal elk jaar worden afgetrapt op een spectaculaire wijze door het verhaal van het Beleg te projecteren op de gevels van de Grote Markt. De thema’s verscheidenheid, verdraagzaamheid, verbondenheid en het overkoepelende thema vrijheid zijn hierin verweven.
In 1572 ging het om moed, trouw, samenwerking, inventiviteit en natuurlijk fitheid en volhouden. Dat gaan de organisatoren van het festijn ook in 2025 testen met ‘te land, ter zee en in de lucht’ activiteiten en Expeditie Robinson-achtige proeven op en langs het Spaarne. Vijf kwartieren uit Haarlem en omgeving gaan met elkaar in competitie. Met het grote verschil dat het niet alleen voor fitte of sportieve, actiegerichte mensen toegankelijk is, maar juist voor iedereen: puzzelaars, creatievelingen en ondernemende Kennemers. Want in de tijden van het Beleg, maar ook in de toekomst, is iedereen nodig. Ieder kwartier levert een mooi gemixt team Haarlemmers (sportief, niet-sportief, met beperkingen, andere achtergronden en genderdivers) aan. Het programma staat nog lang niet vast. Maar uiteraard staan ook eten en drinken, en muziek op het programma. Lees er meer over op de website van Fier Haarlem.
