Aanstaande zaterdag en zondag (27 en 28 augustus) wordt op de Bakenessergracht en de Korte Begijnestraat begonnen met een ‘verouderingsactie’ voor een tv-serie over Miep Gies. Deze vrouw was secretaresse in het bedrijf van Otto Frank en bezocht gedurende de Tweede Wereldoorlog regelmatig het Achterhuis van Anne Frank in Amsterdam voor het brengen van eten en andere benodigdheden.
Al enige tijd is het voor bewoners en passanten duidelijk dat er iets staat te gebeuren op de Bakenessergracht en de Korte Begijnestraat. Grote borden geven aan dat fietsen, auto’s en bootjes van een deel van de kade en het water moeten verdwijnen van 24 augustus tot en met 30 augustus. De afgelopen week is allerlei straatmeubilair (banken, vuilnisbakken en fietsrekken) tijdelijk verwijderd. Komend weekend krijgen ook verschillende panden een nieuwe, tijdelijke ‘make-up’ om de straat en de huizen er uit te laten zien als in de Tweede Wereldoorlog. Weliswaar speelt het verhaal zich helemaal af in Amsterdam, maar voor de filmmakers is onze stad gemakkelijker te transformeren naar de tijd waarin Miep Gies haar verzetswerk verrichtte. Van maandag 29 augustus 07.00 uur tot dinsdag 01.00 uur zijn de Bakenessergracht en de Korte Begijnestraat afgesloten voor alle verkeer, ook voetgangers. Ook de gracht zelf wordt afgesloten voor scheepvaartverkeer. Maandagavond gaan alle straatlantaarns uit tijdens de opnamen. Bewoners van de Bakenessergracht en de Korte Begijnestraat kunnen gratis parkeren in een van de parkeergarages tijdens de afsluiting.
De televisieserie met als werktitel ASL (A Small Light) wordt te zijner tijd uitgezonden door Disney+/ National Geographic Channel.
Wie was Miep Gies?
Miep was van oorsprong Oostenrijkse. Zij kwam op 15 februari 1909 in Wenen ter wereld als Hermine Santrouschitz. Verzwakt door de honger tijdens de nadagen van de Eerste Wereldoorlog werd ze op tienjarige leeftijd met een paar duizend andere Oostenrijkse kinderen naar Nederland gebracht om daar bij een gastoudergezin aan te sterken. Ze kwam terecht bij de familie Nieuwenburg in Leiden, die haar uiteindelijk adopteerde en met haar naar Amsterdam verhuisde.
In 1935 leerde ze Jan Gies kennen, met wie zij in 1941 trouwde. Miep kreeg een baantje bij Opekta, een groothandel in specerijen en geleisuiker, eigendom van Otto Frank. Toen in het voorjaar van 1942 de Jodenvervolging door de Duitse bezetters verhevigde, besloten Otto en zijn vrouw Edith om met hun gezin onder te duiken in het bedrijfspand van Opekta, vlak bij de Westerkerk, in het ‘onzichtbaar’ gemaakte achterste deel van het huis. Om zelf eens te ervaren hoe het was om onderduiker te zijn, bracht Miep tijdens de oorlog een dag en nacht in het achterhuis door.
Op vrijdagochtend 4 augustus 1944 omstreeks 10.30 – 11.00 uur, vallen Nederlandse agenten, onder aanvoering van SS-Hauptscharführer Karl Josef Silberbauer, totaal onverwacht het pand Prinsengracht 263 binnen. Nog steeds onbekend is of het onderduikadres al of niet is verraden, en zo ja, door wie. Het was ruim twee jaar nadat Anne op 6 juli 1942 met het gezin de schuilplaats binnenstapte.
De acht onderduikers en helpers Johannes Kleiman en Victor Kugler worden gearresteerd. Na de arrestatie doet Miep nog een ultieme poging om de onderduikers vrij te kopen. Ze neemt een groot risico en stapt het hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst binnen. Haar poging is tevergeefs. De helpers overleefden de oorlog. Van de onderduikers keerde alleen vader Otto Frank levend terug.
Enkele uren na de arrestatie gingen helpers Miep Gies en Bep Voskuijl samen met hun collega Willem van Maaren terug naar het Achterhuis. In de slaapkamers van de Franks vonden ze tussen de ravage die in het achterhuis was achtergebleven Annes dagboek (een cadeau dat ze op haar dertiende verjaardag in juni 1942 had gekregen) en de kasboekjes en losse vellen papier die Anne had gebruikt om verder te schrijven toen het dagboek vol was. Ze besloten de dagboeken uit piëteit niet te lezen en hoopten ze later terug te kunnen geven aan Anne. Nadat Otto Frank in juni 1945 in Amsterdam was teruggekeerd, gaf Miep hem de papieren. Miep heeft er bij hem op aangedrongen om het dagboek van Anne uit te geven. Na lang aarzelen besloot haar vader het door hem bewerkte manuscript in 1947 te laten publiceren. Van het boek, dat later de titel Het Achterhuis kreeg, zijn wereldwijd tientallen miljoenen exemplaren verkocht in meer dan 70 talen.
Hoewel Miep in 1997 werd getroffen door een beroerte, vierde ze op 15 februari 2009 naar eigen zeggen ’in redelijke gezondheid’ haar honderdste verjaardag. Ze overleed op 11 januari 2010 in Hoorn. In 1971 werd haar door Israël de eretitel Rechtvaardige onder de Volkeren (Yad Vashem) verleend. In oktober 2009 vernoemde de Internationale Astronomische Unie een planetoïde naar Miep Gies. Het betreft een in 1972 ontdekte planetoïde die zich op een afstand van 327 miljoen tot 441 miljoen kilometer van de zon beweegt, tussen de planeten Mars en Jupiter.
24 augustus 2022